W 1887 roku rosyjski psychiatra opisał charakterystyczne symptomy chorobowe zaobserwowane u pacjentów cierpiących na chorobę alkoholową. Opisał, że bieżące percepcje znikają z ich pamięci natychmiast, a ciąg zdarzeń zastępowany jest wymyślonymi historiami, przy czym ich autorzy nie mają pojęcia, że historie te są nieprawdziwe. Korsakow nazwał te konfabulacje pseudoreminiscencjami. Pacjenci z zespołem Korsakowa cierpią zarówno na amnezję następczą, jak i wsteczną. Ponieważ nie są zdolni do tworzenia nowych wspomnień, często nie potrafią ocenić czasu, jaki spędzili w szpitalu, a nawet swojego wieku. Niekiedy nawet nie są świadomi tego gdzie się znajdują.
Zespół Korsakowa występuje często u długoletnich alkoholików, ale nie tylko. Jest on skutkiem braku witaminy B1, zaobserwowano go więc u anorektyków, u pacjentów otrzymujących długotrwałe dożylne odżywianie, a także u cierpiących na uszkodzenie wątroby.
Długoletni alkoholizm może powodować zespół Korsakowa, dlatego że alkohol utrudnia transport tiaminy w układzie żołądkowo-jelitowym. Ponadto uszkodzenie wątroby może powodować niezdolność do magazynowania tiaminy. Tymczasem jest ona istotna dla poprawnego metabolizmu mózgu. Substancje chemiczne w niej zawarte odgrywają ważną rolę w wielu reakcjach zaangażowanych w metabolizm glukozy oraz syntezę neurotransmiterów, w szczególności acetylocholinę.